Op deze pagina beschrijven we de verschillende soorten nestkastjes. De informatie komt van de website veldornithologie van onze nationale federatie Kbof.
De opgegeven maten van de nestkasten zijn steeds de binnenmaten. De opgegeven hoogten van de kast zijn de hoogten van de zijde met het invlieggat, met uitzondering van de typische boomkruiperkasten, dus de voorzijde. Wie het dak een lichte helling wil geven voor een betere afwatering, neemt de hoogte van de rug iets groter en de zijwanden past men telkens er op aan. Met uitzondering voor de minikast, de selectieve kast en de superselectieve kast, kan eventueel lichtjes van de maten worden afgeweken als dit voordeliger uitkomt voor het door u gebruikte bouwmateriaal, met dien verstande dat de maten van het vlieggat gerespecteerd worden. Voor de duurzaamheid van de kast beschermt men het dak, eventueel ook de rug tegen regenwater. Dit kan men het best met asfaltpapier of beter nog menuiseriet. NOOIT HET HOUT VERDUURZAMEN MET CARBOLINEUM ! Ook de kast niet verven, hoogstens aan de buitenkant voorzien van een laagje buitenbeits. Voor de gezondheid van de bewoners is het beslist noodzakelijk dat het hout aan de binnenkant van de kast naakt en bloot blijft zodat het eventueel vocht kan opnemen. Om te voorkomen dat het vlieggat wordt vergroot brengt men er een metalen of zinken plaatje rond aan.
Interessante links voor je eigen nestkastje te bouwen:
Bodem: 6 x 6 cm. Hoogte: 10 cm. Vlieggat: 28 mm. Vlieggat 5 cm boven de bodem aanbrengen. Zeer geschikte kast voor matkopmees en glanskopmees en ook winterkoning. Ringmus en huismus bezetten deze kast niet.
Bodem: 7 x 7 cm. Hoogte 15 cm. Vlieggat 28 mm op 9 cm boven de bodem.
Wordt in gebruik genomen door kuifmees, zwarte mees, glanskopmees, matkopmees, pimpelmees en in minder mate door de bonte vliegenvanger en koolmees. Huismus en ringmus bezetten deze kast eerder zelden. Geschikte kast om in tuinen, parken en bossen te hangen.
Bodem 10 x 10 cm. Hoogte 16 cm. Vlieggat 28 mm op 10 cm boven de bodem.
Wordt in gebruik genomen door de kuifmees, zwarte mees, matkopmees, glanskopmees, bonte vliegenvanger, withals vliegenvanger en in minder mate door koolmees en ringmus. Zeer geschikte kast voor dennenbos, loofbos en park.
Bodem 15 x 15 cm. Hoogte 25 cm. Vlieggat 30 mm op 17 cm boven de bodem.
Wordt in gebruik genomen door alle mezensoorten, bonte vliegenvanger, withals vliegenvanger, gekraagde roodstaart, ringmus en ook huismus. Ideale kast als men aan geen selectie moet doen. Even goed geschikt voor aan huis, tuin park en bossen.
Bodem 9 x 12 cm. Hoogte 22 cm. Vlieggat 26 mm boven de bodem.
Wordt in gebruik genomen door pimpelmees, matkopmees, glanskopmees, zwarte mees en kuifmees.
Weert huismus, ringmus en koolmees omwille van het kleine vlieggat.
Bodem 2O x 2O cm. Hoogte 25 cm. Vlieggat 30 mm op 18 cm boven de bodem. Wordt in gebruik genomen door alle mezensoorten, gekraagde roodstaart, ringmus en huismus. Rond de woningen waar de huismus kan domineren is deze kast minder geschikt.
Bodem 2O x 2O cm. Hoogte 28 cm. Vlieggat 42 mm op 2O cm boven de bodem.
Door de grootte en het ruime vlieggat een typische spreeuwenkast die met twee tot drie in groep opgehangen, graag door hen gebruikt worden. Uiterst geschikt in dreven of bomenrijen uitgevend op een weidelandschap, ook voor aan de woning. Spreeuwen broeden graag in los kolonieverband.
Bodem 47 x 15 cm, verdeeld in drie kamers van 15 x 15 cm hoogte 28 cm, vlieggat 42 mm op 20 cm van de bodem.
Middenkast vlieggat vooraan, zijkasten vlieggat in zijwand. Zeer geschikte kast voor grote agglomeraties, steden, gemeenten en dorpen. Kasten ophangen aan gevels van woningen, spreeuwen leven graag in groepsverband.
Bodem 10 x 14 cm, hoogte 22 cm. Vlieggat: verticale spleet van 7 x 3 cm op 7 cm boven de bodem, aan te brengen aan de achterkant van zijwand of op de rug naast de ophanglat. Wordt gebruikt door boomkruiper, boomklever en omwille van de grote ingang ook wel door de gekraagde roodstaart. Ook de mezensoorten durven deze kast wel eens in beslag nemen, spreeuwen mijden deze kast.
Bodem 10 x 14 cm hoogte 22 cm. Vlieggat: verticale spleet van 7 x3 cm op 7 cm boven de bodem in zijwand of op de rug naast de ophanglat. De bodem is hier een traliebodem gemaakt van metaaldraden van 1 mm, 8 mm uit elkaar of van traliedraad met mazen van 10 x 10 mm.Het spreekt vanzelf dat bij een kast gemaakt met een traliewerkbodem de rug en zijwanden een paar centimeter onder de bodem moeten uitsteken.
Buiten voor de boomkruiper is de kast ook geschikt voor de boomklever, de traliebodem draagt wel het nestmateriaal daar het respectievelijk bestaat uit stukjes schors en worteltjes, schors en dode bladeren, doch niet dit van mezensoorten daar het bestaat uit mos en haartjes.
Bodem 3 x 15 cm dak 15 x 15 cm hoogte 22 cm. Rug en voorwand boven 13 cm onder 3 cm. Vlieggat: een verticale spleet in zijwand of op de rug van 7 x 3 cm op 10 cm boven de bodem. Men kan ook de bodem met traliewerk maken, omwille van de smalle bodem niet zo gegeerd door andere holenbroeders en bijgevolg een eerder uiterst selectieve kast voor de boomkruiper.
Bodem 15 x 15 cm hoogte 12 cm vlieggat, voorwand half open slechts 6 cm hoog boven. Wordt in gebruik genomen door de grauwe vliegenvanger, gekraagde roodstaart, zwarte roodstaart en ook wel een enkele maal door de witte kwikstaart en het roodborstje.Deze kast is een halfholenbroederskast.
Bodem 12 x 17 cm hoogte 12 cm vlieggat, voorwand half open, dus slechts 6 cm hoog. Zijwanden aan de voorkant bovenaan 6 cm hoog en 6 cm diep uitgesneden. Wordt in gebruik genomen door grauwe vliegenvanger, gekraagde roodstaart, zwarte roodstaart, witte kwikstaart en soms ook wel eens door roodborst en winterkoning. Ook de huismus en de ringmus durven deze kast wel eens bezigen. Indien geen overlast van de mussensoorten, zeer geschikte kast rond de woning en in de tuin.
Bodem 12x15 cm. Hoogte 25 cm. Vlieggat 45 mm., op 16 cm. boven de bodem. Wordt in gebruik genomen door gekraagde roodstaart, zwarte roodstaart, bonte vliegenvanger en spreeuw. Het grote vlieggat is nuttig bij het paringsspel van de gekraagde roodstaart. Biedt bij in gebruik in dennenbossen grote verstoringskans door de wel eens eilustende eekhoorn.
Bodem 10 x 14 cm. Hoogte 22 cm. Vlieggat een horizontale spleet van 3 x 10 cm. in voorwand op 8 cm. boven de bodem, in zijwand een verticale spleet van 7 x 3 cm. op 14 cm. boven de bodem. Omwille van het grote vlieggat zeer in trek bij gekraagde roodstaart, maar ook de boomkruiper maakt gebruik van deze kast. Spreeuwen mijden deze kast, wellicht omwille van de 2 vlieggaten.
Bodem 22 x 26 cm. Hoogte 12 cm. Vlieggat een horizontale spleet van 9 x 3 cm., op 7 cm. boven de bodem en aan een kant op 3 cm. van de zijwand. Kast hoog ophangen aan woningen of gebouwen, liefst vlak onder de dakgoot of dakrand.
COMBINATIEKAST VOOR GIERZWALUW
Bodem 80 x 22 cm., verdeeld in drie kamers van 22 x 26 cm. Vlieggat 9 x 3 cm. als een horizontale spleet op 3 cm. van de zijwand, telkens aan dezelfde kant 7 cm. boven de bodem. Gierzwaluwen leven in groepsverband of kleine kolonies. Kast hoog ophangen aan woning of gebouwen bij voorkeur vlak onder de dakgoot of dicht bij de dakrand.
Bodem 14 x 14 cm. Hoogte 30 cm, vlieggat 50 mm op 20 cm boven de bodem. Rond het vlieggat een verdikking, dubbele plank aanbrengen aan binnenkant. Bodem lichtjes uithollen om ze ten dienste te stellen van de spechten. Spreeuwen en ook wel andere holenbroeders maken van deze kast wel eens gebruik. Spechten nemen maar moeilijk intrek in nestkasten, daar ze in de broedbiologie zelf hun holen hakken, maar ervaring heeft ons toch wel geleerd dat ze tijdens de winter nestkasten wel eens gebruiken als slaaphol. Worden ze in de praktijk nog eerder zelden gebezigd om er in te broeden, dan zijn ze toch nuttig als slaaphol.
Bodem 14 x 17 cm. Hoogte 50 cm. Vlieggat 60 mm, op 38 cm boven de bodem. Bodem lichtjes uithollen naar het midden toe. Spechten bezigen geen nestmateriaal. Deze kast is niet alleen van dienst voor de groene specht maar ook erg nuttig voor de kauw. Voorzien wij deze kast van een ovaal vlieggat van 60 op 100 mm dan kan ze ook nog dienst doen voor de zwarte specht.
HOLENDUIVENKAST
Bodem 35 x 35 cm. Hoogte 45 cm. Vlieggat 150 mm. Op 25 cm. boven de bodem. Naast holenduif ook wel gebezigd door de kauw.
Bodem 70 x 20 cm. Hoogte 20cm. Vlieggat 70 mm op 11 cm boven de bodem. Kast in lengte horizontaal ophangen onder een tak.
Op de bodem turfstrooisel aanbrengen.
Bodem 70 x 20 cm. Hoogte 20 cm. Vlieggat op 11 cm. van de bodem aan de voorzijde van zijkant 70 x 7O mm groot. Een tussenschot met een vliegopening van 70 mm plaats zodat wij een voorkamer krijgen van 20 x 25 cm. terwijl de nestkamer dan nog 46 cm. lang is. Kast in de lengte horizontaal ophangen onder een tak. In de nestkamer een weinig turfstrooisel aanbrengen.
Bodem 35 x 50 cm. Hoogte 35 cm. Voorwand 15 cm. hoog. Voor het invlieggat bovenaan de voorwand een afgeronde lat aanbrengen, waar de vogel bij het binnenkomen zich aan vast klampt. Op de bodem een laag dennennaalden aanbrengen. Kast hoog uithangen in een boom men een vrij uitzicht. Valken hebben een territorium nodig dat verscheidene tientallen hectaren groot is, bijgevolg niet te veel kasten ophangen.
Bodem 35 x 35 cm. Hoogte 55 cm. Vlieggat 150 mm op 30 cm. boven de bodem. Bodem lichtjes uithollen. Kast hoog ophangen tegen boom op terrein afwisselend met loofbomen en weiland of aan een bosrand.
Bodem 55 x 35 cm. Hoogte 45 cm. Vlieggat 15 x 15 cm. bovenaan voorzien. Tussenschot met een vlieggat van eveneens 15 cm op 25 cm boven de bodem zodat men een voorkamer krijgt van 19 x 35 cm. en een nestkamer van 35 x 35 cm. Turfstrooisel aanbrengen op de bodem.
Bodem 40 x 65 cm. Hoogte 40 cm. Vlieggat 20 x 20 cm. bovenaan aan te brengen in voorwand. Turfstrooisel op de bodem. Kast te plaatsen in de schuren of op zolders. Ook na te zien of de vogels wel toegang hebben tot deze plaatsen en dakramen of openingen niet zijn afgesloten met gaas.
Bodem 40 x 65 cm. Hoogte 40 cm. Vlieggat 15 x 15 cm in bovenhoek van de voorwand. Tussenschot 20 cm. hoog op 25 cm. van het vlieggat zodat de nestkamer (achteraan) 40 x 40 cm. groot is. Turfstrooisel op de bodem. Kast te plaatsen in schuren of op zolders bij voorkeur in oude gebouwen.
WATERSPREEUWENKAST TYPE 1
Bodem 25 x 25 cm. Dak 25 x 40 cm. Zijwanden 25 x 40 cm. Voor en achterwand 25 x 25 cm. Het invlieggat is dus de verkorte bodem. Ophangen onder bruggen of uitstekende rotsgedeelten boven het water.
Bodem 25 x 25 cm. Hoogte 25 cm. De voorwand ontbreekt en is het invlieggat. Ophangen onder bruggen of uitstekende rotsgedeeltes boven het water. Ook de grote gele kwikstaart maakt wel eens gebruik van deze kast.
GROTE GELE KWIKSTAARTKAST
Bodem 20 x 16 cm. Hoogte 20 cm. Voorwand ontbreekt = vlieggat. Ophangen onder bruggen of langs de walkant van de riviertjes. Buiten de grote gele kwikstaart gebruikt de winterkoning ook deze kast.
De oplettende lezer zal wel gemerkt hebben dat bij al deze type nestkasten nergens een vermelding “geschikt voor de draaihals” is voorgekomen, niettegenstaande dat deze vogel ook een uitgesproken holenbroeder is. Welnu, de genoemde kleine spechtenkast, de spreeuwenkast, de koolmezenkast en ook de standaardkast komen allen in aanmerking voor de draaihals. Echter dienen wij de kast dan aan te brengen in een zonnig biotoop.
